Opvoeden van pittige kinderen mét of zonder ADHD

Mijn lieve ADD-dochter en ik hadden strijd

Terwijl ze een schat is, mijn middelste dochter met ADD. Echter, van jongs af aan schoot ze in de weerstand. Ze begon als huilbaby. Maandenlang krijste ze de boel bij elkaar en konden zij noch ik de slaap vatten. Dat haar vader afwezig was, maakte het extra lastig, maar dat terzijde. Ik heb mijn dochter die periode flink overvoed, want ik dacht dat ze honger had :-). Als ik terugkijk naar haar babyfoto’s zie ik een heerlijk bol meisje. Later, tijdens haar groeispurt, werd ze eerst een bonenstaak en inmiddels is ze een heel gewone puber. Om te zien dan.

Onze strijd duurde jaren voort

We hadden veel conflicten, mijn dochter en ik. Nu weet ik waardoor. In het hoofd van mijn dochter is het altijd druk, ook al ontkent ze dit tot op de dag van vandaag. Ze heeft evenmin ADD, zegt ze zelf :-). Echter, ze kon elk moment van de dag ontploffen. Uit het niets leek het wel. En de schade was groot. Van zere oren aan mijn kant, tot een schrale keel aan haar kant, tot lelijke verwijten naar ieders kant. Onlangs besloot ik dat voor alle gezinsleden de situatie onhoudbaar geworden was en is mijn middelste dochter samen met haar ADD tijdelijk bij haar vader gaan wonen. Maar we zien elkaar gelukkig dagelijks. Ze heeft rugproblemen en elke dag komt ze bij mij om haar rugoefeningen te doen. En het bijzondere is, de strijdbijl lijkt voorgoed begraven. Ik ben namelijk een aantal dingen anders gaan doen. Het begint ermee dat ik me ben gaan verdiepen in het opvoeden van pittige kinderen.

Ik volg een cursus ‘ontspannen opvoeden’

Sinds een maand volg ik een cursus die zich richt op de opvoeding van ‘pittige’ kinderen. Deze is digitaal, net als de cursus Mentale Kracht die ik hiervóór heb gevolgd. Vanuit mijn luie stoel kan ik meedoen en leren. Met pittige kinderen wordt in de cursus gedoeld op kinderen die én een sterke wil hebben én snel overprikkeld zijn. “Hey, dat klinkt precies als mijn dochter”, dacht ik toen ik kennisnam van het bestaan van de cursus. De cursus biedt handvatten en steun bij het opvoeden van kinderen zoals mijn ADD-dochter. Bovendien, mijn andere dochters profiteren ervan mee, alhoewel mijn oudste dochter dit niet zonder slag of stoot zou toegeven, maar dat is me om het even. Ik ben niet – meer – op zoek naar mijn gelijk, maar naar harmonie, in mijn gezin. En dat gaat me volgens mij lukken. Want iedere dag doe ik nieuwe inzichten op, dankzij Karla, zij verzorgt de cursus. Mijn eerste zeer waardevolle inzicht is het volgende.

Als ik de emoties van mijn kind erken, gaat het beter

Dit klinkt misschien wat vaag zo op het eerste oog. Het is echter vrij simpel te snappen. Het toepassen ervan is een heel ander hoofdstuk. Ik leg het concept even uit aan de hand van mijn dochter met ADD, want zij is de reden geweest dat ik met de cursus ben begonnen. Het gaat erom dat wanneer mijn dochter haar kont tegen de krib gooit, ik haar laat zien dat haar emoties er mogen zijn.

Hiertoe doe ik dan drie dingen. 1. Ik zie de emoties van mijn kind. Deze eerste stap is belangrijk, want het is makkelijk om hierover heen te walsen en direct te reageren vanuit je eigen emoties. 2. Ik benoem haar emoties. Ik zeg bijvoorbeeld: “Zo, jij bent boos.” of “Je ben er helemaal klaar mee he?” 3. Ik onderzoek haar behoefte. In dit geval zou ik nagaan wat haar dwars zit.

Ik onderzoek de behoeftes van mijn kind

Door haar een vraag te stellen in de trant van: “Wat is er gebeurd dat je geïrriteerd bent?” Want ze reageert niet zómaar tegendraads, weet ik inmiddels. Er is ALTIJD iets aan de hand als ze dit doet. Het kan zijn dat ze totaal overprikkeld is door iets wat is voorgevallen. Op school, met een vriendin, bij de voetbal of gewoon bij mij thuis. Vaak heeft het te maken met het laatste. Dan heeft mijn jongste bijvoorbeeld een trui ‘geleend’ of een ander kledingstuk en is ze vergeten dit vooraf te vragen aan mijn ADD-dochter. Mijn ADD-dochter wordt dan met dit feit geconfronteerd op het moment dat ze haar zusje ziet en in een split second is er strijd. Het enige wat ik dan hoef te doen, is erkennen dat dit erg vervelend is. Ik kan bijvoorbeeld zeggen: “Ik zie dat je boos bent omdat je zusje jouw kleding heeft aangedaan zonder dit aan jou te vragen. Dat is ook irritant.” Ik moet erop letten dat ik niet overdrijf en bijvoorbeeld zeg: “Dat is ook érg irritant”, want “het is niet érg irritant maar gewoon irritant”, zegt ze dan, op zeer geïrriteerde toon uiteraard. Dit klinkt best simpel toch?

Erkennen kun je leren

Het daadwerkelijke toepassen van ‘erkenning’, vind ik echter niet simpel. Ik ben dagelijks aan het oefenen hiermee en gisteren maakte ik de fout door mijn pittige dochter in zo’n beetje alles te miskennen en ze was zó verbolgen dat ze vandaag haar oefeningen niet zou komen doen bij me, zei ze. Dat nam ik dan wel serieus en ik antwoordde: “Je hoeft niet te komen, het is voor jouw rug. Kom maar wanneer je weer wil oefenen.” Tot mijn grote verbazing kwam ze vandaag toch bij me langs. Ik was alleen niet thuis, want ik had haar gevoelens erkend :-). Ze was goedgemutst en wilde een uur later alsnog komen. Ik zorgde ervoor dat ik thuis was en enkele schaaltjes met gezonde en minder gezonde snacks klaarstonden waarvan ze kon smullen. Dat heb ik eveneens geleerd in de cursus: een pittig kind dat honger heeft, geef je eerst te eten.

Erkennen moet je menen

Mijn dochter kwam zonder jas en had het zichtbaar koud. Ze vertelde me dat haar oude jas stom is en natuurlijk snap ik dat. Die jas is ten slotte erg wit en dat is niet – meer – mijn dochters kleur. Belangrijk bij het erkennen is overigens wel dat je écht meent wat je zegt. In het geval van de jas hoef ik zelf de jas niet stom te vinden – sterker nog ik vind hem hip en als het mijn maat was geweest, had ik hem aangedaan – maar het gaat erom dat ik haar gevoelens serieus neem. Ik slaagde hierin met vlag en wimpel. Het was een strijdloos samenzijn en na afloop vertrok mijn dochter vrolijk. Nu mét – mijn oude – winterjas die ik voor haar had klaargelegd met daarbij de opmerking dat ze – als ze dit wilde – de jas mocht gebruiken omdat het zo koud en nat was buiten.

Het lijken nuances, maar in de wereld van mijn ADD-dochter maken ze álle verschil. En zeg nou zelf, we willen toch allemaal erkenning? Ik voel me in ieder geval veel beter als mijn emoties en behoeften erkend worden. Naast het erkennen van de emoties van mijn ADD-dochter, ben ik nóg iets anders gaan doen. Ook dat helpt enorm

Ik laat de regie bij mijn dochter

In bovenstaande voorbeelden zit dit van die regie al verweven zie ik. Maar je krijgt nóg een voorbeeld ter verdere verduidelijking.

Mijn dochter en ik hadden een gesprek over een incident dat eerder die week was voorgevallen. Tijdens het gesprek sprak ze nogal luid. Aangezien we in het ziekenhuis waren voor haar rug en we de wachtkamer deelden met andere mensen, verzocht ik mijn dochter iets zachter te praten. Dit deed ze eventjes. Ze vervolgde haar gesprek met ferme uitlatingen die ‘stomme’ en ‘moeder’ bevatten, kort na elkaar uitgesproken. Haar geluidsniveau nam weer toe. Aangezien er nog steeds mensen aanwezig waren in diezelfde wachtkamer, verzocht ik haar wederom zachtjes te praten én de ferme uitlatingen achterwege te laten. Daarbij vond ik het vervelend dat ik zo genoemd werd, want ik voel me het tegenovergestelde van stomme moeder. Maar ik luisterde wel. Mijn dochter gaf wrevelig een toelichting op haar innerlijke roerselen. De aanleiding voor het incident was dat ik haar telefoon had afgepakt. Terwijl we erover spraken, herleefde ze het moment, vandaar dat ze luid sprak.

Ik luister naar mijn kind

Ze was er fel op tegen dat haar telefoon werd ingepikt. Ik legde uit waarom ik het had gedaan. Ze had die dag heel hard muziek aan op haar telefoon en dat stoorde haar zussen die aan het leren waren. In het gesprek met mijn ADD-dochter werd me duidelijk dat zij het volume van haar telefoon had opgeschroefd om haar zussen niet te hoeven horen, want zij had last van hen. Dit vond ik interessante informatie. Ik liet haar weten dat ik dat snapte.

Ik op mijn beurt verduidelijkte dat ik het onprettig vind dat ze zoveel op haar telefoon zit. Telefoons kunnen verslavend werken en het is mijn taak als opvoeder ervoor te waken dat dit gebeurt. Natuurlijk vind ik het makkelijker om haar gewoon die telefoon te houden, vervolgde ik, maar om haar grenzen te leren, ga het desnoods het conflict aan, ook al baal ik daarvan.

Ik vroeg mijn dochter of ze een oplossing wist voor de situatie. Ze kwam met het idee om bij aanvang van haar oefeningen haar telefoon op vliegtuigstand te zetten zodat ze geen berichten kan ontvangen. Tevens stelde ze voor oortjes in te doen om geluidsoverlast te voorkómen. Ik nam dit idee juichend in ontvangst. En daarmee was de kous af. Mijn dochter had het opgelost. Hiermee komt ik automatisch op een ander punt dat ik nu anders aanpak.

We maken gezamenlijke afspraken, die werken wél

Voorheen bepaalde ik hoe dingen gingen. Mijn dochter moest van alles van me. Nu laat ik háár bedenken wat wijs is. Zo is het ook gegaan in bovenstaand voorbeeld. We hebben de afspraken gemaakt op basis van mijn dochters inbreng, ik kon me prima erin vinden en kan indien nodig ernaar verwijzen. Tot op heden lopen deze afspraken op rolletjes.

Wat heb ik al veel geleerd zeg. En ik ben nog niet eens op de helft van de cursus. Klinkt allemaal goed toch? Je zou bijna denken dat ik het vervolg van de cursus kan laten voor wat het is.

Opvoeden van pittige kinderen: Ik ben lerende

Camera zoomt in op mijn bank. Er liggen twee mobiele telefoons. Eén van mijn jongste en één van mijn oudste. Die heb ik van ze afgepakt. Toen ik hen in mijn kwade bui de deur wees. Het was weliswaar de bedoeling dat ze weggingen, want het is de afspraak dat ze naar hun vader gaan in het weekend. Echter, de wijze waarop ik ze ‘gedag’ zei, zit me dwars. Mijn jongste verzette zich met geweld. Vervolgens klom ze over mijn nieuwe hek, terwijl ik bij het plaatsen ervan uitdrukkelijk had gezegd dat klimmen gevaarlijk was, want het hek kan omvallen. Dat was geen verzinsel. Merkte zij ook toen het hek gevaarlijk begon te wiebelen. Ziedend was ik.

Over een paar dagen – als mijn woede is weggezakt – ga ik mijn ervaring delen op de besloten facebookgroep die bij de cursus hoort. Superfijn dat dit kan. Net zoals ik het superfijn vind dat ik het grootste deel van de cursus nog tegoed heb. Want ik stop met verlangen naar zoet en ga leren genieten van pittig.

Aanbevolen boek:

Het valt niet altijd mee om pubers op te laten groeien tot zelfbewuste, verantwoordelijke volwassenen…. En al helemaal niet als ze pittig zijn en last hebben van zwakke executieve functies, zoals mijn middelste dochter met ADD. Dit boek geeft praktische handvatten voor ouders om bij hun pubers de executieve functies te verbeteren zodat ze zich beter kunnen focussen, beter kunnen organiseren en beter hun emoties in de hand kunnen houden. Dat laatste is ook wel fijn voor ouders, spreek ik uit ervaring. Klik hier voor een inkijkexemplaar

slim maar ...
0 0 votes
Artikel waardering
Subscribe
Abonneren op
guest

3 Reacties
oudste
nieuwste meest gestemd
Inline Feedbacks
View all comments
Marianque den Draak
Marianque den Draak
4 jaren geleden

“Want ik stop met verlangen naar zoet en ga leren genieten van pittig.”
Wat een prachtige zin, hier kan ik van genieten!

Marianque den Draak
Marianque den Draak
4 jaren geleden

En ik genoot ook van je gehele blog! Lekker helder en beeldend beschreven. Zoals je meestal doet. Wat een talent!