Emotionele verwaarlozing tijdens jeugd verandert hersenen
Mijn kinderen hebben me nodig

Net zoals ik mijn ouders nodig had. En mijn ouders hun ouders. Maar ze waren er niet. Niet echt. Ze waren fysiek aanwezig, maar daarmee is zo’n beetje alles gezegd. Zielig he? Voor mij en voor mijn ouders. Want we zijn emotioneel verwaarloosd. En dat op zich is al niet zo best, want ieder kind heeft liefdevolle aandacht nodig van zijn – liefst beide – ouders. Maar het is allemaal nog schadelijker dan ik in eerste instantie dacht. Of, laat ik het anders formuleren. Ik heb eindelijk door hoe het komt dat ik me vaak zo ontheemd heb gevoeld en bij tijd en wijle nog steeds voel. En waardoor ik uiteindelijk in een depressie ben geraakt. Dat laatste heb ik steeds voornamelijk de 16-jaar durende relatie met een narcistische man verweten en de daaropvolgende scheiding met alle gevolgen van dien. Maar dat is niet de gehele verklaring. Er ontbreekt nog een belangrijk stukje van de puzzel. Sterker nog, de basis voor de puzzel ontbreekt. Want wat blijkt nu uit onderzoek?

De bron voor mijn depressieve gevoelens ligt in mijn jeugd

In een eerdere blog schreef ik al over het gebrek aan een luisterend oor tijdens mijn jeugd en dat ik een begripvolle rustige stimulerende thuisomgeving miste als kind. Ik kwam toen tot het inzicht dat ik belangrijk ben, voor mijn kinderen*. Tot ditzelfde inzicht kwam ik toen ik een andere blog schreef, waarin ik mezelf ervan bewust werd dat ik weliswaar geen geborgen opvoeding heb genoten, maar dat ik het mijn kinderen wel kan bieden**. Het besef dat ik ertoe doe voor mijn kinderen wordt extra gevoed door de wetenschap dat mijn kinderen aandacht, geborgenheid en liefde nodig hebben om zich te kunnen ontwikkelen tot stabiele wezens. Dat ontwikkelen is heel letterlijk te nemen, want wat is er namelijk gebeurd in mijn jeugd, die van mijn ouders en de jeugd van – helaas – vele anderen met mij die een instabiele jeugd hebben gekend? Onderzoek heeft het volgende aangetoond.

Emotionele verwaarlozing in de jeugd beïnvloedt de ontwikkeling van de hersenen

Dit treurig nieuws, want zoals ik al eerder blogde, door mijn ADD ben ik al geboren met verrekt kleine hersenen***. Door mijn lege jeugd heb ik dubbelpech want daardoor is de ontwikkeling van mijn – toch al kleine – hersenen in het geding gekomen. Ik weet, ik ben aan het klagen. Mijn verzekeringsarts vond ook al dat ik nogal klagerig over kwam. Ja, dit las ik van de week in haar uitgebreide – nooit aan mij overlegde – verslag dat mijn juridisch adviseur ontving toen hij mijn dossier bij het UWV opvroeg om in bezwaar te gaan tegen haar conclusie dat ik veertig uur per week arbeid kan verrichten. Dit terwijl ik nauwelijks puf heb om mijn was te doen en ik rond het middaguur, als ik net ben opgestaan, alweer moet slapen om de rest van de dag aan te kunnen. Mijn verzekeringsarts, die deze harde conclusie heeft getrokken, is waarschijnlijk geen klagerig type. Maar he, zij heeft vast vooraan in de rij gestaan toen de hersenen werden uitgedeeld. Kreeg ze grote sterke ADHD-vrije hersenen met de perfecte geleiding van dopamine, serotonine, melatonine en allerlei andere neurotransmitters die het leven veraangenamen. En haar hersenen zijn waarschijnlijk nóg verder uitgedijd tijdens de warme opvoeding die ze heeft genoten met alle aandacht en liefde die ze zich maar kon wensen. Depressie komt vast niet voor in haar woordenboek. Dat hebben alleen maar zeurende mensen. Tot zover deze klaagzang. Terug naar mijn verhaal.

Door emotionele verwaarlozing blijven de hersenen kleiner

In 2010 was al duidelijk uit onderzoek dat bij mensen met een nare jeugd de hersenen kleiner zijn. Het gaat dan om de mediale prefrontale cortex, dat is het gedeelte in het midden van de prefrontale cortex. Een plaatje om je een indicatie te geven.

Deze mediale prefrontale cortex is dus kleiner. Uit de studie van 181 hersenscans bleek de mediale prefrontale cortex van mensen die aangaven in hun jeugd emotioneel mishandeld te zijn gemiddeld wel 7,2% kleiner te zijn dan bij mensen uit de groep die aangaf niet emotioneel mishandeld te zijn. Zul je nét zien dat in die mediale prefrontale cortex de emoties worden geregeld en hoe we omgaan met stress. Een kleinere mediale prefrontale cortex kan dan ook verklaren waarom volwassenen die in hun jeugd emotioneel mishandeld zijn, vaker een depressie ontwikkelen. In het onderzoek wordt ook aangegeven dat de gevolgen van emotioneel misbruik – waaronder emotionele verwaarlozing – net zo schadelijk zijn als die van meer zichtbare vormen van kindermishandeling zoals fysieke en seksuele mishandeling. Ik wilde dat maar even gezegd hebben, al is het alleen maar tegen mezelf. En het blijft hier niet bij. Er gebeurt nóg iets vervelends in je hersenen als je in je kindertijd emotioneel verwaarloosd wordt.

Emotionele verwaarlozing verstoort de connectie tussen de hersenen

Dit werd goed duidelijk na onderzoek dat in 2017 is verricht op de hersenen van mensen die zelfmoord hadden gepleegd. Het bleek dat bij de mensen die als kind waren misbruikt in een groot aantal hersengebieden de myelineschede dunner was. Dit was niet het geval bij de overige mensen. Nou, zal je misschien denken, dat kan best zo zijn, maar met een ingewikkeld woord als myelineschede kan ik niets.

Als ik je nu vertel dat de myelineschede een vetachtig weefsel is dat de zenuwen bedekt én dat myeline de elektrische impulsen in onze hersenen sneller laat bewegen. En dat hierdoor informatie zich efficiënter verspreidt. En dat het gevolg van die dunnere myelineschede is dat er een verstoorde connectie is tussen het hersengedeelte dat je helpt je emoties te verwerken en het hersengedeelte dat je emoties reguleert****?

Of als ik je gewoonweg uitleg dat je dus moeilijker emoties kunt verwerken en reguleren? Helpt dat? Dat je eigenlijk alleen maar het volgende hoeft te onthouden uit dit hele verhaal?

Mensen die in hun jeugd emotioneel verwaarloosd zijn, hebben meer moeite met emoties

Dat is trouwens extra balen voor ze. Want gezien hun rottige jeugd hebben ze al zoveel méér emoties te verstouwen. Hierdoor lopen ze grotere kans in hun volwassenheid volledig vast te lopen in een burn-out of een depressie of allebei tegelijkertijd. Ik hoop vurig dat ze niet ook nog ADHD hebben. En dat ze niet mijn verzekeringsarts van het UWV gaan tegenkomen. Maar iemand die niet zeurt over klagen. Iemand die begrijpt dat werken pas mogelijk is na herstel. Dit brengt me op een nieuwe vraag. Hoe herstel je van te kleine hersenen die ook nog eens slecht met elkaar in verbinding staan? Pffff, daar ga ik me verder in verdiepen. In een volgende blog. Als mijn hersentjes weer wat zijn uitgerust.

Bronnen:

The American Journal of Psychiatry (on line gepubliceerd op 28 juli 2017)

De invloed van een trauma uit de kindertijd op de hersenen (2017)

Tijdschrift voor Psychiatrie 52 (2010) 4

Nesda (2010)

Noten:

* Over het inzicht dat ik belangrijk ben voor mijn kinderen, kun je lezen in: Ik doe ertoe (weet ik nu).

** Over nogmaals het besef dat ik ertoe doe voor mijn kinderen, heb ik geschreven in: Ik doorbreek de cirkel naar een nieuw begin

*** Toen ik erachter kwam dan mijn hersenen kleiner zijn dan gemiddeld, schreef ik deze blog: Mijn hersenen zijn te klein

**** Als je toch nog wat meer ingewikkelde termen wilt: het gaat om de cortex cingularis anterior (een onderdeel van de prefrontale cortex uit van het plaatje in mijn blog) en de amygdala. 

Matt Haig deed schreef een boek toen hij in een diepe depressie zat. En hij schreef over zijn weg uit deze duisternis en voegde ook ervaringen van anderen toe. Een boek waarin depressie serieus wordt genomen, zoals het hoort, naar mijn mening. Klik hier voor een inkijkexemplaar.

0 0 votes
Artikel waardering
Subscribe
Abonneren op
guest

7 Reacties
oudste
nieuwste meest gestemd
Inline Feedbacks
View all comments
I.M.Wills
I.M.Wills
5 jaren geleden

Jij bent in ieder geval intelligent, ondanks je beschadigde hersens! En ik kan het weten als vroegere juf in het (speciaal) basisonderwijs.

Antoinet
Antoinet
4 jaren geleden

Mooi geschreven. Heel herkenbaar wat je schrijft Zara. Ik heb dan wel geen ADD of iets aanverwants, maar wel ben ik emotioneel verwaarloost. Ons natje en droogje en schone kleding hebben we gehad. Maar liefde, steun en warmte is mij niet gegeven. We zijn opgegroeid in een zg. koud huis. Vader narcistische trekjes, moeder depressief. Nu heb ik altijd redelijk kunnen functioneren met mijn tekort aan emotionele steun, maar na ziekte, depressie en ontslag lukt het me niet meer. Het niet gehoord, gezien en geholpen worden door mijn werkgever heeft de ellende uit mijn jeugd getriggerd. En nu ben ik… Lees verder »

lukas
lukas
3 jaren geleden

Dag Zara, Onthechting, emotionele verwaarlozing. Heel herkenbaar. Ik ben 27jaar en heb net een therapie afgerond die in totaal 2 jaar en 2 maanden geduurd heeft. De eerste 13 maanden was dagelijks huiswerk en 2x in de week naar ‘t centrum. Dialectische gedragstherapie (DGT) is ontstaan door en voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis. Maar die diagnose vind ik stigmatiserend en omvat eigenlijk mensen met een verstoord negatief zelfbeeld, vaak trauma’s in de jeugd en een emotieregulatiestoornis. Ik kan zeggen dat mijn hoofd echt veranderd is door die therapie. En dat ik voelbaar getraind heb om meer verbinding te maken… Lees verder »